24/7/08

Τις πταίει;


Αντιγράφω από το in.gr :


"Ένας στους τέσσερις Ευρωπαίους μαθητές ηλικίας 15 ετών παρουσιάζει δυσκολίες στην ανάγνωση, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της ΕΕ. Το ποσοστό στην Ελλάδα φτάνει το 27,7%, ενώ το 2000 ήταν 24,4%." Η συνέχεια εδώ...


1 στους 4 Έλληνες μαθητές ,λοιπόν, δυσκολεύεται στην ανάγνωση (άρα και στην κατανόηση) κειμένων. Πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο και ανησυχητικό ποσοστό που σε ορισμένες περιοχές μπορεί να είναι ακόμα μεγαλύτερο!!!


Δεν είναι λίγες οι φορές που έχω αναλάβει μεγάλες τάξεις του Δημοτικού και διαπίστωσα με μεγάλη έκπληξη το πόσο χαμηλό επίπεδο αναγνωστικών δεξιοτήτων διαθέτουν κάποια παιδιά. Αυτός είναι , άλλωστε , κι ένας από τους βασικούς λόγους που με έκαναν να ασχοληθώ με τη δυσλεξία και τις υπόλοιπες μαθησιακές δυσκολίες.


Η ανάγνωση αποτελεί τη βάση της εκπαίδευσης και κάθε αποτυχία ή δυσκολία σ' αυτή θα έχει τεράστιες αρνητικές επιπτώσεις σ' ολόκληρη τη σχολική πορεία του μαθητή. Αλλά κι εκτός σχολείου θα υπάρχει πρόβλημα γιατί σημαίνει ότι ο άνθρωπος αυτός θα δυσκολεύεται να αντλήσει γνώσεις και πληροφορίες ή ευχαρίστηση μέσω κειμένων (βιβλία , περιοδικά , εφημερίδες , διαδίκτυο, ξενόγλωσσες ταινίες και ντοκιμαντέρ).


Αναρωτιέμαι , λοιπόν, "τις πταίει" γι' αυτή την τραγική κατάσταση;


Η έρευνα αναφέρεται σε 15χρονους μαθητές αλλά σίγουρα "το κακό" ξεκινά πολύ νωρίτερα.


Έχουμε και λέμε:


α. Φταίνε οι δάσκαλοι της Α' Δημοτικού και οι νηπιαγωγοί που δεν προετοιμάζουν σωστά τα παιδιά;


Από την πείρα μου βλέπω ότι μέσα στην ίδια τάξη με τον ίδιο δάσκαλο/νηπιαγωγό υπάρχουν μαθητές που προοδεύουν κανονικότατα και μαθητές που "μένουν πίσω". Άρα δεν μπορεί να ευθύνεται ο εκπ/κός ,αν και δεν αποκλείω καθόλου να υπάρχουν και τέτοιες μεμονωμένες περιπτώσεις.


β. Φταίει το ότι τα σχολεία είναι γεμάτα από αλλοδαπούς μαθητές;


Η αλήθεια είναι ότι το ποσοστό των αλλοδαπών μαθητών έχει αυξηθει πάρα πολύ τα τελευταία χρόνια. Ακόμα κι αν οι περισσότεροι απ' αυτούς πλέον έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα , ζουν και μεγαλώνουν σε ένα οικογενειακό περιβάλλον όπου τα ελληνικά δεν είναι η πρώτη γλώσσα με αποτέλεσμα ο προφορικός τους λόγος να μην έχει αναπτυχθεί αρκετά , όταν έρχονται στο σχολείο. Αυτός ,λοιπόν, μπορεί να είναι ένας λόγος που η Ελλάδα εμφανίζει υψηλά ποσοστά δυσκολιών στην ανάγνωση.

(Για να μην παρεξηγηθώ , δηλώνω πως δε θεωρώ αρνητική την ύπαρξη των αλλοδαπών μαθητών στα σχολεία.)


γ. Φταίει ο ρυθμός που επιβάλλουν τα αναλυτικά προγράμματα και τα σχολικά βιβλία;


Τα αναλυτικά προγράμματα και κατά συνέπεια τα σχολικά βιβλία ακολουθούν γρήγορους ρυθμούς και δε δίνουν χρόνο στους μαθητές να αφομοιώσουν αυτά που έχουν διδαχθεί. Αυτό υπάρχει ως άποψη για όλες τις τάξεις,αλλά σκεφτείτε πόσο σημαντικό ρόλο παίζει όταν ο μαθητής είναι στην αρχή. Άρα ,αν δεν υπάρχει και η κατάλληλη υποστήριξη από το σπίτι, ο μαθητής "μένει εκτός παιχνιδιού" από νωρίς.


δ. Φταίει η έλλειψη υποστηρικτικών δομών στο ελληνικό σχολείο;


Αφού γνωρίζουμε την ύπαρξη των αλλοδαπών και των παλλινοστούντων μαθητών στα ελληνικά σχολεία , τότε γιατί καταργήθηκαν τα τμήματα υποδοχής και διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας; Επίσης , γιατί δεν υπάρχουν σ' όλα τα σχολεία τμήματα ένταξης με ειδικευμένους δασκάλους για τους μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες;


ε. Φταίει το ότι το κάθε παιδί έχει τους δικούς του ρυθμούς ανάπτυξης;


Η εγγραφή του παιδιού στο σχολείο γίνεται πάντα με βάση τη χρονολογική του ηλικία. Αυτή ,όμως, δεν αποτελεί πάντοτε αλάνθαστο κριτήριο για την ωριμότητα του μαθητή. Έτσι , πολύ συχνά βλέπουμε παιδιά ανώριμα να εγγράφονται στην Α' Δημοτικού με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να προσαρμοστούν και τελικά να μένουν πίσω από τις απαιτήσεις της τάξης. Επιπλέον , η αυτόματη προαγωγή που ισχύει (άτυπα) , δε δίνει την ευκαιρία σ' αυτά τα παιδιά να επαναλάβουν κάποια τάξη. Το νηπιαγωγείο και η Α' Δημοτικού είναι οι μόνες τάξεις που πιστεύω ότι η επαναληψη τους μπορεί να βοηθήσει το μαθητή.(υπό προϋποθέσεις πάντα...)


στ. Φταίει το ότι στο σχολείο δε διδάσκονται τεχνικές κατανόησης κειμένου;



Μέχρι στιγμής , δεν μπορώ να σκεφτώ κάποια άλλη αιτία. Οι γνώμες σας (όπως πάντα) ευπρόσδεκτες!

14 σχόλια:

Γιάννης είπε...

Εκτός από τις περιπτώσεις α' και β' νομίζω ότι για το πρόβλημα που παρουσιάζουν στην ανάγνωση οι μαθητές μας συμβάλλουν όλοι οι άλλοι λόγοι που αναφέρεις.

Βεβαίως, να μην ξεχνάμε και το μεγάλο αριθμό μαθητών που φοιτούν στην Α' τάξη (κυρίως στις μεγαλουπόλεις). Σε μια τάξη 25 μαθητών σε ποιον να πρωτομάθει ανάγνωση ο δάσκαλος;

ο δυσλεξικός δάσκαλος είπε...

Γεια σου , Γιάννη! Κάπως έτσι είναι τα πράγματα. Είναι πολλοί οι παράγοντες που οδηγούν στην εμφάνιση του προβλήματος. Φέτος είχα μια τάξη (Δ' Δημοτικού) όπου σχεδον ο 1 στους 3 μαθητές παρουσίαζε δυσκολίες στην ανάγνωση. Αν και παρουσίασαν μικρές βελτιώσεις εξακολουθώ να πιστεύω πως χρειάζονται περισσότερη βοήθεια για να φτάσουν σε ένα καλό επίπεδο ανάγνωσης.

Γιάννης είπε...

Παρόλες τις φιλότιμες προσπάθειες των δασκάλων πολλά παιδιά της Α' Γυμνασίου αντιμετωπίζουν ακόμη πρόβλημα στην ανάγνωση, με ό,τι συνεπάγεται αυτή τους η αδυναμία.

Πάντως είναι εξωφρενική η αδιαφορία των ανευθυνοϋπεύθυνων γι' αυτή την κατάσταση.

Αν δινόταν η δέουσα προσοχή στην Α' Δημοτικού, θα ήταν πολύ διαφορετική η εικόνα των μαθητών μας.
Δυστυχώς, προτιμούν να ξοδεύουν αλλού τα απαραίτητα κοντύλια, στις μίζες και στις φιέστες.

musicbug είπε...

Isws na ftaine kai ta vivlia pou pleon den kentrizoun toso poly to endiaferon twn paidiwn, ki exoun dyskolepsei, me apotelesma na min exoun orexi na diavasoun kai na variountai. Mipos xreiazete mia ananewsi sta keimena?

apos είπε...

Δεν μπορώ να βοηθήσω σε απόψεις για τα αίτια, παρά μόνο να πω τη γνώμη μου βάσει της εμπειρίας μου από τη ανήψια: όλοι αυτοί οι λόγοι που ανέφερες επηρεάζουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Προφανώς έχει να κάνει με το κάθε παιδί χωριστά. Βλέπω επίσης τεράστιο φόρτο εργασίας στα σχολεία, ίσως πράγματι τα παιδιά να μην μπορούν να επικεντρωθούν εκεί που πρέπει.
Τις προάλλες με τις Πανελλήνιες άκουσα ότι η επιτροπή έδωσε διευκρινίσεις για άγνωστες λέξεις, ίσως όχι και τόσο άγνωστες. Είναι και τα παιδιά των μεταναστών, που όπως πολύ σωστά ανέφερες, «παλεύουν» μεταξύ δύο γλωσσικών κόσμων.

Γιάννης Μιχαηλίδης είπε...

Ολόκληρη την έκθεση στα αγγλικά μπορείτε να τη βρείτε εδώ και ειδικότερα το θέμα με την ανάγνωση εδώ.

Στην έκθεση ως ανάγνωση (reading literacy) θεωρείται η “understanding, using and reflecting on written texts, in order to achieve one’s goal, to
develop one’s goals, to develop one’s knowledge and potential and to participate in society.”

Με βάση τον παραπάνω ορισμό θεωρώ πως ο έκτος λόγος είναι ο προεξάρχων. Οι υπόλοιποι οπωσδήποτε συμβάλλουν αλλά σε μικρότερο βαθμό.

Μαρια Νικολαου είπε...

Kαλησπέρα δάσκαλε..
Σαν μεγαλο θεμα δεν εβαλες αυτη τη φορά..;
Οχι μεγαλο δηλαδη... τεράστιο!!
Τι φταιει...
Τα παντα..
Οι γονεις...οι δασκαλοι...οι μαθητες....η ζωή...
Δεν εχω χρονο τωρα γι αυτο, μα πιστεψε με θα θελα να πω πολλα..
Προς στιγμήν καλως σε βρισκω και παλι μιας και ελειψα για πολυ πολυ λιγο..
(Μην ανησυχεις..δεν κατηγορω τους δασκαλους απαραιτητα επειδη το ανεφερα πιο πανω..)
Πιστευω καταλαβαινεις τι θελω να πω με το φταινε τα παντα..

ο δυσλεξικός δάσκαλος είπε...

Συμφωνώ , Γιάννη! Θεωρώ απαράδεκτο ν' αφήνουμε παιδιά να φεύγουν από το Δημοτικό με χαμηλές επιδόσεις στην ανάγνωση και στην κατανόηση κειμένων!

Music bug , δεν έχεις κι άδικο! Υπάρχει μια τάση ν' ανεβαίνει το επίπεδο δυσκολίας των κειμένων από το Δημοτικό , χωρίς τα παιδιά να είναι έτοιμα ν' ακολουθήσουν.
Φέτος διδαξα κάποια κείμενα στη Γλώσσα της Δ Δημοτικού που πραγματικά ήταν πολύ δυσνόητα κι ακατάλληλα για μικρά παιδιά!!!
Τα βιβλία άλλαξαν πρόπερσι , οπότε θ' αργήσουν να ξαναλλάξουν...

ο δυσλεξικός δάσκαλος είπε...

Apos ,είναι πολύ πιθανόν κι αυτό που λές , ό,τι δηλαδή δεν εστιάζουμε στις βασικές δεξιότητες και"βομβαρδίζουμε" συνέχεια τα παιδιά με νεα ύλη χωρίς να έχουν αφομοιώσει την προηγούμενη.

Οδυσσεα , ευχαριστώ για το λινκ! Θα το μελετήσω αύριο με την ησυχία μου. Για τις τεχνικές τα έχουμε πει και στο δικό σου blog...

Καλώς επέστρεψες , Μαρία! Καταλαβαίνω τι θες να πεις. Είναι πολλοί οι παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση του προβλήματος!

Ανώνυμος είπε...

Καλημέρα, δυσλεξικέ.
Δύσκολο θέμα διάλεξες καλοκαιριάτικα , δάσκαλε :)
Έχουμε όλοι διαπιστώσει τις αδυναμίες που παρουσιάζουν τα παιδιά στην ανάγνωση και κατανόηση κειμένων.
Νομίζω τα αίτια είναι πολυπαραγοντικά.Αποκλείω ωστόσο τις περιπτώσεις α και β .Αν εξαιρέσουμε τις περιπτώσεις συνδρόμου ελλειματικής προσοχής και μορφές δυσλεξίας , μήπως η κυριαρχία της εικόνας στη σύγχρονη πραγματικότητα έχει επηρεάσει το λόγο και κατ' επέκτασιν την πρόσληψη και κατανόησή του;Όσες φορές διαπίστωσα αδυναμίες στην ανάγνωση (σε μεγάλες τάξεις) είδα ότι τα κείμενα του σχολείου ήταν και τα μόνα με τα οποία είχε επαφή το παιδί.Πέρσι,όταν ζήτησα να μου φέρουν το αγαπημένο τους βιβλίο, στην τάξη μου υπήρχε παιδί της Ε' που είχε 3 ηλεκτρονικά παιχνίδια και κανένα παραμύθι ή βιβλίο πέραν των σχολικών.
Νομίζω πως η ύλη και οι ρυθμοί του σχολείου(περίπτωση γ) εντείνουν το πρόβλημα.Μια περικοπή της ύλης για εξοικονόμηση χρόνου και δραστηριότητες φιλαναγνωσίας από την Α' τάξη ίσως βοηθούσαν...
Αυτά και πάμε για βουτιές! Να σαι καλά :)

Ανώνυμος είπε...

Πήγα να σου αφήσω ένα σχόλιο, αλλά κάπου σκάλωσε η σύνδεση... Αν εμφανιστεί σε ανύποπτο χρόνο, μην απορήσεις :) Κατ' εμέ, σημαντική, ουσιώδης και καθοριστική είναι η συμβολή του δάσκαλου. Είναι ο κατεξοχήν υπεύθυνος για τη διδασκαλία, είναι και ο πρώτος που έρχεται σε επαφή με το παιδί και αντιλαμβάνεται προβλήματα. Δεν ξέρω τι μπορεί να κάνει για να βοηθήσει (καθώς είμαι και λίγο άσχετος με το θέμα), αλλά σίγουρα μπορεί να εντοπίσει δυσκολίες των μαθητών και να τις συζητήσει με την οικογένεια. Καλημέρα!!

ο δυσλεξικός δάσκαλος είπε...

@Πέμπτη Εποχή

Δίκιο έχεις! Πού τα βρίσκω και 'γω τέτοια θέματα καλοκαιριάτικα;;;; :)Πάντως,δεν ξέρω αν οι μαθητές έχουν δυσκολίες στην ανάγνωση επειδή δε διαβάζουν ή δε διαβάζουν επειδή έχουν δυσκολίες στην ανάγνωση...
Τα τελευταί χρόνια συνιστώ στους γονείς αν το παιδί δε θέλει να διαβάσει βιβλία ας του αγοράσουν τουλάχιστον παιδικά περιοδικά ή κόμιξ! Απ' τ' ολότελα καλή κι η Παναγιώταινα, όπως λέει και η λαϊκή θυμοσοφία!!!
Οι δραστηριότητες φιλαναγνωσίας πιστεύω και γω πως θα βοηθούσαν!

@Θείος Σκρουτζ

Το να εντοπίσει ένας δάσκαλος το πρόβλημα και να το πει στους γονείς δεν είναι δύσκολο. Το θέμα είναι τι κάνουμε από κει και πέρα στο σχολείο ή στο σπίτι. Δύσκολο θέμα έβαλα καλοκαιριάτικα... :D

dapnipako είπε...

Κατε με, φταει και το γεγονος οτι ζουμε στην κοινωνια της εικονας και του ηχου! Και τα δυο ειναι πολυ πιο ισχυρα μεσα αποδοσης μιας εικονας-καταστασης απο οτι οι λεξεις και ο γραπτος λογος. Φταει που ζουμε στην κοινωνια της τηλεορασης. Ειδικα στην Ελλαδα η τηλεοραση συνοδευει τους Ελληνες παντου, ακομα και στις διακοπες τους! Και το προγραμμα δεν ειναι απο τα καλυτερα. Δεν εχει ας πουμε και ενημερωτικες εκπομπες, περισσοτερα ντοκιμαντερ, εκπαιδευτικα προγραμμα, προγραμματα που θα σε ερεθισουν να ψαξεις κατι μετα, να ασχοληθεις με κατι καινουριο! Και οσα λιγα εχει ειναι σε ωρες που τα παιδια ή είναι στο σχολειο ή κοιμουνται. Με λιγα λογια τις ελευθερες τους ωρες τα παιδια-εφηβοι βλεπουν οτι σαβουρα τους σερβιρουν και φυσικα δεν θα κατσουν να διαβασουν ενα εξωσχολικο βιβλιο, ποιος αντεχει και αλλο βιβλιο μετα απο 8 ωρες σχολειο και αλλες 3 μελετη στο σπιτι? Και ποια οικογενεια στην ελληνικη κοινωνια ενισχυει το διαβασμα! Και αν ειναι μερικα παιδια που διαβαζουν -ελαχιστα- θα τους πουν φυτα ή θα μεινουν στο περιθωριο επειδη δεν θα εχουν ιδεα απο τις σειρες στην TV οποτε θα αναγκαστουν να καταφυγουν στην τηλεοραση! Ζουμε στην κοινωνια της εικονας και του ηχου, και οχι της φαντασιας και της δρασης! Προτιμαμε να βλεπουμε κατι, παρα να κανουμε κατι!

ο δυσλεξικός δάσκαλος είπε...

Γεια σου , dapnipako! Συμφωνώ μ' αυτά που γράφεις για την εικόνα. Η εικόνα είναι πιο προσιτο μέσο επικοινωνίας και πολλοί ανθρωποι την προτιμούν από ένα κείμενο. Όσον αφορά την τηλεόραση , δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι περιέχει και γραπτό λόγο (π.χ. υπότιτλους)και όχι μόνο ήχο και εικόνα. Αυτό θα μπορούσε ν' αποτελέσει κίνητρο για κάποιους μαθητές...